بیماری ام اس چیست؟
مولتیپل اسکلروزیس (Multiple Sclerosis)، ام اس یا به اختصار MS یک بیماری سیستم عصبی مرکزی است که علائم خاصی را در سراسر بدن ایجاد می‌کند. اکثر متخصصان معتقدند این بیماری یک عارضه خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت‌های طبیعی خود حمله می‌کند. در بیماری ام اس، سیستم ایمنی به غلاف میلین حمله می‌کند.
غلاف میلین به طور معمول از فیبرهای عصبی مغز، نخاع و عصب بینایی محافظت می‌کند. فیبرهای عصبی زیرین نیز می‌توانند در این حمله آسیب ببینند یا از بین بروند. با پیشرفت حمله، غلاف میلین ملتهب شده و به تدریج از بین می‌رود و مناطقی از بافت اسکار (اسکلروزیس) از خود باقی می‌گذارد. التهاب غلاف میلین تکانه‌های الکتریکی بین مغز و سایر قسمت‌های بدن را مختل می‌کند.
بیماری ام اس یک بیماری مربوط به سیستم عصبی است که می‌تواند مغز و نخاع را تحت تأثیر قرار دهد. این عارضه باعث ایجاد طیف وسیعی از علائم بالقوه از جمله مشکلات بینایی، مسائل مربوط به حرکت دست یا پا و مشکلات احساسی می‌شود. ام اس بیشتر در افراد بین ۲۰ تا ۳۰ سال تشخیص داده می‌شود اما ممکن است در هر سنی رخ دهد. زنان ۲تا ۳ برابر بیشتر از مردان دچار این بیماری می‌شوند.
ام اس چه زمانی اتفاق می افتد؟
ام اس زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن که کار محافظت از کل بدن را به عهده دارد، به اشتباه دستور حمله به پوسته محافظتی سلول های عصبی در مغز و ستون فقرات را می دهد. این به معنای آن است که سیستم ایمنی بدن اشتباه می کند. در این حالت ارتباط بین دستورالعمل های مغز و بدن بر هم می خورد و دیگر سیگنال هایی که مغز ارسال می کند به راحتی به اعضای بدن منتقل نمی شود.
علائم ام اس:
علائم و نشانه‌های ام اس ممکن است از فردی به فرد دیگر و در طول دوره بیماری بسته به محل رشته‌های عصبی آسیب‌دیده بسیار متفاوت باشد. علائم اغلب بر حرکت افراد تأثیر می گذارد، که عبارتند از :
-بی حسی یا ضعف در یک یا چند عضو از بدن که معمولاً در یک سمت بدن در یک زمان رخ می دهد، یا پاها دچار
حس شوک الکتریکی که با حرکات خاص گردن، به ویژه خم شدن گردن به سمت جلو (نشانه Lhermitte) رخ می دهد.
-لرزش، عدم هماهنگی یا راه رفتن ناپایدار
-مشکلات بینایی نیز رایج هستند، از جمله :
- از دست دادن جزئی یا کامل بینایی، معمولاً در یک چشم در یک زمان، اغلب با درد در حین حرکت چشم
- دوبینی طولانی مدت
- تاری دید
علائم مولتیپل اسکلروزیس ممکن است شامل موارد زیر نیز باشد:
- لکنت زبان
- خستگی
- سرگیجه
- سوزن سوزن شدن یا درد در قسمت هایی از بدن شما
- مشکلات در عملکرد جنسی، روده و مثانه
چه عللی موجب بیماری ام اس می گردد؟
علت مولتیپل اسکلروزیس ناشناخته است. این یک بیماری خود ایمنی در نظر گرفته می شود که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت های خود حمله می کند. در مورد ام اس، این نقص سیستم ایمنی، ماده چربی را که فیبرهای عصبی مغز و نخاع (میلین) را می پوشاند و از آن محافظت می کند، از بین می روند.
میلین را می توان با پوشش عایق روی سیم های برق مقایسه کرد. هنگامی که میلین محافظ آسیب می بیند و فیبر عصبی در معرض دید قرار می گیرد، ممکن است پیام هایی که در طول آن رشته عصبی حرکت می کنند مسدود شوند.
مشخص نیست که چرا ام اس در برخی افراد ایجاد می شود و در برخی دیگر نه. به نظر می رسد ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی مسئول این امر باشد.
چه عواملی احتمال ابتلا به ام اس را افزایش دهند؟
اکثر افرادی که مبتلا به MS هستند، هیچ فاکتور خطر شناخته شده‌ای ندارند؛ اما در ۲۰ درصد از مبتلایان به این عارضه، عامل ژنتیکی دخیل بوده است. عامل ژنتیکی به این معناست که یکی از اعضای خانواده فرد مبتلا، این بیماری را دارد. حتی دوقلوهای یکسان نیز خطر ابتلا به این بیماری را ۲۰ تا ۴۰ درصد افزایش می‌دهند. بنابراین اگرچه داشتن سابقه خانوادگی تا حدودی خطر را افزایش می‌دهد اما ام اس یک بیماری ژنتیکی یا ارثی محسوب نمی‌شود
اولین علائم و نشانه های بیماری ام اس بین 20 تا 40 سالگی مشاهده می شود. علائم این بیماری گاهی محو می شود اما ممکن است تا دوباره پدیدار شود. علائم و نشانه های این بیماری در افراد مختلف متفاوت است و این نشانه ها ممکن است با گذشت زمان بدتر شوند.
افرادی که از پیش به بیماری سندرم بالینی یا CIS دچار هستند، بیشتر در معرض خطر بیماری ام اس قرار دارند. بیماری سندرم بالینی شروع سندرم ام اس است.
دو نوع از این بیماری وجود دارد:
- تک دردی: در این نوع بیماری، فقط یک درد خاص دارید.
- چند دردی: در این نوع بیماری بدن با چند نوع درد درگیر می باشد.
تشخیص بیماری ام اس:
تشخیص بیماری ام اس معمولاً براساس علائم فرد و بررسی نتایج آزمایش‌های مختلف پزشکی که ممکن است شامل موارد زیر باشند، انجام می‌شود:
- ارزیابی عصبی حرکت و هماهنگی فیزیکی، بینایی، تعادل و عملکرد ذهنی
- آزمایش خون برای رد سایر شرایط
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) برای تشخیص ضایعات مغزی معمول ام اس
- آزمایش مایع نخاعی (LP) برای به دست آوردن مایع مغزی نخاعی
