بیماری کبد چرب چیست؟
بیماری کبد چرب (استئاتوز) تجمع اضافی چربی در سلول‌های کبد است. کبد که در سمت راست بالای شکم قرار دارد، بزرگ‌ترین اندام داخلی بدن انسان است. وظایف اصلی کبد، متابولیسم مواد مغذی و حذف سموم است. خون از دستگاه گوارش قبل از انتقال به نقاط دیگر بدن، از طریق کبد فیلتر می‌شود. این بیماری از هر ۱۰ نفر یک نفر را مبتلا می‌کند.
دو نوع کلی بیماری کبد چرب وجود دارد:
- کبد چرب الکلی: این نوع، تجمع چربی در کبد است که ناشی از نوشیدن بسیار زیاد نوشیدنی‌های الکلی است. میزان معتدل آن برای خانم‌ها یک نوشیدنی در روز و برای مردان تا دو نوشیدنی در روز است. حدود ۵ درصد از مردم آمریکا به این نوع از علائم کبد چرب مبتلا هستند.
- کبد چرب غیر الکلی: این نوع کبد چرب، در افرادی بروز می‌کند که مصرف زیاد نوشیدنی‌های الکلی ندارند و یک سوم بزرگسالان و یک دهم کودکان در آمریکا را تحت تاثیر قرار داده است. محققین علت اصلی ایجاد کبد چرب غیر الکلی را پیدا نکرده‌اند؛ با این وجود فاکتورهای بسیاری همچون چاقی و دیابت می‌تواند ریسک آن را افزایش دهد.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به بیماری کبد چرب هستند؟
- بیماری کبد چرب می‌تواند افراد را در هر سنی، حتی در سنین کودکی، تحت تاثیر قرار دهد.
- بیماری کبد چرب معمولا در افراد چاق و مبتلایان به اختلالات مرتبط با چاقی، مانند دیابت نوع ۲ شایع‌تر است. مطالعات نشان می‌دهد که یک سوم تا دو سوم مبتلایان به دیابت نوع ۲، بیماری کبد چرب غیرالکلی دارند. همچنین، تحقیقات نشان می‌دهد که بیماری کبد چرب در ۷۵٪ از افراد با اضافه وزن و در بیش از ۹۰٪ از افراد با چاقی شدید، وجود دارد.
- شاخص توده بدنی (BMI) ابزاری است که بیشتر برای تخمین و غربالگری اضافه وزن و چاقی در بزرگسالان استفاده می‌شود.
علائم کبد چرب :
افرادی که به کبد چرب مبتلا هستند، اغلب علائمی ندارند و به همین دلیل تشخیص کبد چرب در منزل دشوار است تا هنگامی که به سیروز کبدی تبدیل شود. چنانچه دارای علائم کبد چرب باشید، یکی از موارد زیر است:
- درد شکمی یا احساس پر بودن در سمت راست بالای شکم
- حالت تهوع، از دست دادن اشتها یا کاهش وزن
- زرد رنگ شدن پوست و سفیدی چشم (یرقان)
- تورم شکم و پاها (ادم)
- خستگی و احساس گیجی زیاد
- ضعف
همچنین در بسیاری از افراد، علائم کبد چرب در صورت را می‌توان به‌جز زردی، به‌صورت جوش و آکنه نیز مشاهده کرد، که به دلیل عدم عملکرد صحیح کبد در پاکسازی خون از متابولیت‌ها و مواد دفعی است.
علت بیماری کبد چرب خیلی مشخص نیست. یک یا چند مورد از عوامل زیر ممکن است در این زمینه نقش داشته باشند:
- چاقی
- قند خون بالا
- مقاومت به انسولین
- بالا بودن سطح چربی ها در خون، به ویژه تری گلیسیرید
عللی که کمتر شایع هستند شامل موارد زیر هستند:
- بارداری
- کاهش سریع وزن
- برخی از انواع عفونت ها، مانند هپاتیت C
- عوارض جانبی برخی از داروها، مانند متوترکسات (Trexall)، تاموکسیفن (Nolvadex)، آمیودورون (Pacerone) و اسید والپروئیک (Depakote)
- قرار گرفتن در معرض سموم خاص
برخی از ژن ها نیز ممکن است در افزایش خطر ابتلا به کبد چرب مؤثر باشند.
برای درمان علائم کبد چرب چه باید کرد؟
هیچ داروی مخصوصی برای بیماری کبد چرب وجود ندارد؛ با این حال پزشکان به شما کمک می‌کنند تا فاکتورهای دخیل در ایجاد علائم کبد چرب را کنترل کنید. همچنین به شما پیشنهاد می‌کنند که سبک زندگی خود را بهبود دهید؛ زیرا به‌طور قابل توجهی سلامتی شما را افزایش می‌دهد. درمان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- عدم مصرف الکل
- کاهش وزن
- مصرف داروهای کنترل دیابت، کلسترول و تری گلیسیرید
- مصرف ویتامین E
- رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی
کبد چرب چگونه تشخیص داده می‌شود ؟
همان‌طور که گفته شد تشخیص کبد چرب در منزل دشوار است. افزایش سطح آنزیم‌های کبدی که در یک تست خون تشخیص داده می‌شوند، می‌تواند اولین نشانه‌های بیماری باشد. افزایش آنزیم‌های کبدی یک نشانه هستند از این که کبد شما آسیب دیده است.
