پسوریازیس (Psoriasis) که با نام‌های بیماری صدف پوستی یا صدفک هم شناخته میشود، نوعی اختلال پوستی است که باعث میشود سلول های پوست تا ۱۰ برابر سریعتر از حد طبیعی تکثیر شوند. سلول های پوست معمولاً هر ۱۰ تا ۳۰ روز تعویض میشوند. با پسوریازیس، سلول های جدید هر ۳ تا ۴ روز رشد میکنند.
این عارضه باعث میشود که روی پوست، لکه های قرمز ناهمواری که با پوسته های سفید پوشیده شدهاند، ایجاد شود. این لکه های پوستی میتوانند در هر جایی رشد از بدن کنند، اما بیشتر روی پوست سر، آرنج، زانو و کمر ظاهر میشوند. پسوریازیس، مسری نیست و از فردی به فرد دیگر منتقل نمیشود.
پسوریازیس معمولاً در اوایل بزرگسالی ظاهر میشود. در بیشتر افراد، تنها چند ناحیه را تحت تاثیر قرار میدهد اما در موارد شدید، پسوریازیس میتواند قسمت های زیادی از بدن را پوشش دهد. اکثر انواع پسوریازیس دوره هایی را طی میکنند، به مدت چند هفته یا چند ماه شعله ور میشوند، سپس مدتی مدتی فروکش میکنند و یا حتی کاملاً درمان میشوند.
اگر میخواهید همه چیز را درباره پسوریازیس بدانید، پیشنهاد میکنیم که تا انتهای این مقاله، با ما همراه باشید!
علائم و نشانه های پسوریازیس
علائم و نشانه های پسوریازیس در افراد مختلف متفاوت است و این بیماری میتواند نواحی مختلفی را درگیر کند. علائم و نشانه های پسوریازیس عبارتند از:
- پینه های ملتهب، برجسته و قرمز رنگ روی پوست
- پوست قرمزی که ممکن است ترک بخورد و خونریزی کند.
- احساس درد در اطراف پینه ها
- مفاصل دردناک و متورم
- احساس سوزش و خارش در اطراف پینه ها
- فلس ها یا پلاک های نقرهای روی پینه های قرمز
- ضخیم شدن ناخنها، سوراخ شدن یا برآمده شده آن ها
- تاول های پر از چرک روی لکه های قرمز پوست
عوارض پسوریازیس
اگر به پسوریازیس مبتلا هستید، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سایر بیماری ها هستید، از جمله:
- آرتریت پسوریازیس، که باعث درد، سفتی و تورم در مفاصل و اطراف آن میشود.
- شرایط چشم، مانند التهاب ملتحمه ، بلفاریت و یووئیت
- چاقی
- دیابت نوع ۲
- فشار خون بالا
- بیماری قلبی عروقی
- سایر بیماریهای خود ایمنی مانند بیماری سلیاک، اسکلروز و بیماری التهابی روده به نام بیماری کرون
- شرایط بهداشت روانی ، مانند اعتماد به نفس پایین و افسردگی
علائم پسوریازیس
علائم اصلی پسوریازیس لکه های قرمز، پولکی و پوسته پوسته ای است که ممکن است پوسته ها به راحتی ریخته شوند و پوسته های نقره ای جایگزین آن ها شوند. همچنین احتمالاً باعث خارش شدید یا احساس سوزش می شوند.
علائم پسوریازیس در دوره عود بیماری ایجاد می شود و همینطور در طول زمان های مختلف با دوره های بهبودی در طی پاک شدن شکل می گیرند. دوره های بهبودی هر بار به طور متوسط 1 تا 12 ماه طول می کشد.
پیش بینی مدت زمان عود و دوره های بهبود می تواند چالش برانگیز باشد.
علائم می تواند خفیف تا شدید باشد و با توجه به نوع پسوریازیس ممکن است متفاوت باشد.
طبق نظر بنیاد ملی پسوریازیس:
- پسوریازیس خفیف کمتر از 3 درصد از بدن را پوشش می دهد
- پسوریازیس متوسط ۳ تا ۱۰ درصد از بدن را پوشش می دهد
- پسوریازیس شدید بیش از ۱۰ درصد از بدن را پوشش می دهد
انواع پسوریازیس
انواع مختلف پسوریازیس وجود دارد که در زیر توضیح داده شده است.
پسوریازیس پلاکی
حدود 80-90 درصد افراد مبتلا به پسوریازیس به پسوریازیس پلاکی مبتلا هستند. معمولاً به صورت ضایعات برجسته، ملتهب و قرمز، پوشیده شده از پوسته های نقره ای و سفید، اغلب در آرنج، زانو، پوست سر و کمر دیده می شود.
پسوریازیس معکوس
پسوریازیس معکوس در مناطق زیر ایجاد می شود:
- زیر بغل
- کشاله ران
- زیر پستان ها
- چین های پوستی دیگر، مانند اطراف اندام های تناسلی و باسن
پسوریازیس معکوس دارای ضایعات قرمز است، معمولاً بدون فلس هایی است که در پسوریازیس پلاک ایجاد می شود. ضایعات ممکن است صاف و براق باشند.
تحریک ناشی از مالش و تعریق می تواند این نوع پسوریازیس را به دلیل قرارگیری در چین های پوستی و نواحی حساس، بدتر کند. این بیماری بیشتر در افراد دارای اضافه وزن و کسانی که چین های پوستی عمیق دارند دیده می شود.
پسوریازیس اریتودرمیک
پسوریازیس اریتودرمیک نوعی التهاب نادر است که می تواند باعث ایجاد قرمزی در سطح بدن شود.
افرادی که به پسوریازیس پلاک ناپایدار مبتلا هستند، در جایی که ضایعات به طور واضح مشخص نیستند، ممکن است به پسوریازیس اریتودرمیک مبتلا شوند. همچنین ممکن است پوسته پوسته شدن یا جدا شدن لایه ها از پوست، خارش شدید و درد وجود داشته باشد.
پسوریازیس اریتودرمیک تعادل شیمیایی بدن را مختل می کند. این تداخل ممکن است باعث از بین رفتن پروتئین و مایعات شود که می تواند منجر به بیماری شدید شود.
ادم یا تورم ناشی از احتباس مایعات نیز ممکن است رخ دهد. این عارضه احتمالاً در اطراف مچ پا ایجاد می شود. بدن ممکن است در تنظیم دمای خود مشکل داشته باشد که می تواند باعث لرز شود.
پسوریازیس اریتودرمیک همچنین می تواند منجر به ذات الریه و نارسایی احتقانی قلب شود.
عوارض پسوریازیس اریتودرمیک می تواند خطرناک باشد. هرکسی که علائم این بیماری را نشان می دهد باید فوراً به پزشک مراجعه کند.
افرادی که به پسوریازیس اریتودرمیک مبتلا هستند، در صورت شدید بودن علائم ممکن است در بیمارستان بستری شوند.
پسوریازیس گوتات
پسوریازیس گوتات اغلب از کودکی یا بزرگسالی شروع می شود. به صورت لکه های کوچک، قرمز و منفرد روی پوست ظاهر می شود. معمولا لکه های ضخیم یا پوسته مانند ضایعات پسوریازیس پلاک نیستند.
طیف وسیعی از شرایط و بیماری ها می توانند باعث تحریک پسوریازیس روده شوند، از جمله:
- عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی
- عفونت های استرپتوکوکی
- ورم لوزه
- فشار خون
- آسیب به پوست
- داروهای خاصی از جمله داروهای ضد مالاریا، لیتیوم و بتا بلاکرها.
پسوریازیس گوتات ممکن است بدون درمان برطرف شود و دیگر عود نکند. با این حال، ممکن است مدتی بعد از برطرف شدن، به صورت تکه های پسوریازیس پلاک دوباره ظاهر شود.
پسوریازیس پوسچولار
پسوریازیس پوسچولار بزرگسالان را بیش از کودکان تحت تأثیر قرار می دهد و کمتر از 5 درصد موارد پسوریازیس را تشکیل می دهد.
این بیماری به صورت چرک های سفید یا تاول های چرک غیر عفونی که پوست قرمز آن را احاطه کرده است، ظاهر می شود. این بیماری می تواند مناطق خاصی از بدن را تحت تأثیر قرار دهد، به عنوان مثال دست ها و پاها یا قسمت اعظمی از بدن. این یک عفونت نیست و مسری هم نیست.
پسوریازیس پوسچولار تمایل به چرخه ای بودن دارد که در آن پوسته پوسته شدن به دنبال قرمز شدن پوست رخ می دهد
در عین حال که پسوریازیس می تواند در هر نقطه از بدن انسان ایجاد شود، در زیر برخی از مناطق شایع وجود دارد.
این مطلب راهم مطالعه کنید: هر آنچه که باید در مورد سلولیت بدانید
علت ابتلا به پسوریازیس
در حالی که هنوز علت پسوریازیس مشخص نیست، دانشمندان معتقدند که این یک بیماری خودایمنی است.
بیماری های خود ایمنی بر سیستم ایمنی بدن، که سلولهای T را برای محافظت از بدن در برابر عوامل عفونی تولید می کند، تأثیر می گذارد.
در افراد مبتلا به پسوریازیس، عوامل محرک ممکن است منجر به این شود که ژن ها به سیستم ایمنی بدن دستور دهند سلول های اشتباه را هدف قرار دهد. سلول های T طوری به عامل برانگیزاننده پاسخ می دهند که گویی در حال مبارزه با عفونت یا بهبود زخم هستند. آنها مواد شیمیایی تولید می کنند که باعث التهاب می شود.
در پسوریازیس، این فعالیت خود ایمنی منجر به رشد بیش از حد سلول های پوستی می شود. به طور معمول، سلول های پوستی حدود 21-28 روز طول می کشد تا خود را جایگزین کنند. با این حال، در افراد مبتلا به پسوریازیس، حدود 2-6 روز طول می کشد.
عوامل آغازگر بیماری در هر فرد مبتلا به پسوریازیس متفاوت خواهد بود، اما عوامل شایع شامل موارد زیر هستند:
- استرس و اضطراب
- آسیب به پوست
- عفونت ها
- تغییرات هورمونی
داروهایی که می توانند باعث بدتر شدن پسوریازیس شوند عبارتند از:
- لیتیوم
- ضد مالاریا
- کینیدین
- ایندومتاسین
برخی افراد پسوریازیس را با آلرژی، رژیم غذایی و آب و هوا مرتبط می دانند، اما هنوز هیچ مدرکی این نظریه ها را تأیید نکرده است.
نکته مهم، پسوریازیس مسری نیست. دانستن این مسئله می تواند به افراد مبتلا به این بیماری کمک کند تا با بخش های چالش برانگیز معاشرت کنار بیایند.
عوامل خطرزا
برخی از عوامل خطر ابتلا به پسوریازیس در فرد را افزایش می دهند.
این عوامل عبارتند از:
- داشتن بیماری قلبی عروقی و سندرم متابولیک
- آسیب در پوست
- سابقه خانوادگی این بیماری
تقریباً از هر 3 نفر که دارای خویشاوند نزدیک مبتلا به پسوریازیس است، 1 نفر به این بیماری مبتلا می شود. اگر یکی از والدین مبتلا به پسوریازیس باشد، 10 درصد احتمال دارد که کودک وی به این بیماری مبتلا شود. در صورت ابتلا هر دو والد، این خطر تا 50 درصد افزایش می یابد.
این همبستگی در خانواده ها یک مولفه ژنتیکی اساسی را نشان می دهد. با این حال، ممکن است علائم بیماری نشان داده نشوند، مگر اینکه یک عامل محیطی آن را تحریک کند. حداقل 10 درصد از جمعیت ممکن است ژن عامل پسوریازیس را داشته باشند، اما فقط 2-3 درصد از افراد به آن مبتلا می شوند.
در میان افراد جوان، پسوریازیس ممکن است بعد از عفونت، به خصوص استرپتوگی گلو، شعله ور شود. علائم 2 الی 6 هفته پس از گوش درد یا عفونت تنفسی در 33-50 درصد از جوانان مبتلا به پسوریازیس قابل مشاهده خواهد بود. عفونت های تنفسی شایع شامل استرپتوکوک گلو، برونشیت و التهاب لوزه است.
پسوریازیس در مردان و زنان به همان اندازه رایج است. این بیماری می تواند در هر سنی شروع شود، اما بیشتر در سنین 15 تا 35 سال مشاهده می شود. میانگین زمان شروع 28 سالگی است.
حدود 10-15 درصد افراد مبتلا به پسوریازیس قبل از 10 سالگی به این بیماری مبتلا می شوند.
بیماری پوستی پسوریازیس چندان شایع نیست ولی افرادی که با آن درگیر هستند مشکلات عدیده‌ای را پیش رو دارند. بیماری پسوریازیس که با نام‌های بیماری صدف پوستی یا صدفک هم شناخته میشود ، یک بیماری پوستی خودایمنی است. یعنی بدن علیه خودش عمل می‌کند. پسوریازیس یک بیماری مزمن است که در حال رفت‌و‌آمد است یعنی گاهی هست و گاهی نیست.
سلولهای مرده و آسیب‌دیده پوست انسان دائم در حال ریزش هستند و سلولهای سالم و جدید جایگزین آنها میشوند ولی در این بیماری به دلیل سیگنال‌ها و دستورات اشتباهی که به سلولهای پوستی می‌رسد، سلول‌ها با سرعتی بسیار بیشتر از ریزش سلول‌ها، تولید میشوند. به این ترتیب پسوریازیس سبب پوسته‌پوسته شدن پوست میشود و ظاهری نامناسب به پوست فرد میدهد.
این بیماری یک بیماری ژنتیکی بوده و به هیچ عنوان مسری و واگیردار نیست. دلیل اصلی بیماری پسوریازیس به وراثت باز می‌گردد. به این معنا که از بدو تولد در ژن فرد وجود دارد، ولی بروز آن قطعی نیست. برخی از عوامل مانند عفونت، تحریکات موضعی، داروهای خاص، آسیب پوست، آب و هوا، سیگار، الکل و استرس میتواند این بیماری را نمایان کند. هدف اصلی درمان این است که سرعت رشد سلولهای پوست را کاهش دهد.
