یکی از شایع‌ترین بیماری‌های سیستم غدد درون ریز که زنان در سنین باروری را تحت تاثیر قرار می‌دهد، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) است که به عنوان عدم تخمک‌گذاری هیپرآندروژنیک(HA) نیز شناخته می‌شود.(1)
در افراد مبتلا تخمین زده می‌شود که حداقل یک تخمدان، ده کیست کوچک دارد.که قطر آنها بین 2 تا 9 میلی متر است. معمولاً این بیماری زمانی تشخیص داده می‌شود که عوارض آن به میزان قابل توجهی ایجاد شده باشد و باعث کاهش کیفیت زندگی بیمار (مانند ریزش مو، آلوپسی، آکنه و مشکلات مربوط به ناباروری) خواهد شد. علائم سندرم تخمدان پلی‌کیستیک اغلب از اولین دوره قاعدگی شروع می‌شود، اما در اکثر موارد در دهه سوم زندگی فرد مبتلا تشخیص داده می‌شود. (3،1)
درمان PCOS اغلب دارودرمانی همراه با تغییر در سبک زندگی است که سبب کاهش علائم و جلوگیری از برخی مشکلات می‌شود.(2)
چه چیزی باعث PCOS می‌شود؟
علت دقیق PCOS مشخص نیست. بسیاری از زنان مبتلا به PCOS مقاومت به انسولین دارند. این بدان معناست که بدن نمی‌تواند به خوبی از انسولین استفاده کند. بالا رفتن سطح انسولین انباشته در بدن، ممکن است باعث افزایش سطح آندروژن شود. اگر مادر یا خواهر شما مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک باشد، احتمال ابتلای شما به PCOS بیشتر می‌شود. همچنین اگر مقاومت به انسولین داشته باشید یا چاق باشید، ریسک ابتلای شما به این سندرم افزایش می‌یابد. (2)
علائم PCOS چیست؟
- پریودهای نامنظم و یا داشتن دوره های قاعدگی کم(قاعدگی هایی که چند روز یا بیشتر از معمول یک پریود طول می کشد. برای مثال، ممکن است کمتر از 9 دوره در سال داشته باشید. و این دوره ها ممکن است با فاصله بیش از 35 روز رخ دهند.)
- بزرگ تر شدن بیش از حدمعمول تخمدان ها به همراه کیست های فراوان
- افزایش موهای زائد بدن(هیرسوتیسم)
- افزایش وزن به خصوص در اطراف شکم
- طاسی یا کم پشتی مو با الگوی مردانه
- آکنه‌های زیاد و بالا رفتن مقدار چربی پوست
- ناباروری
- تکه‌های کوچک پوست اضافی روی گردن یا زیر بغل (تگ‌های پوستی)
- لکه‌های پوستی تیره یا ضخیم در پشت گردن، زیر بغل و زیر سینه‌ها
درمان PCOS به عوامل مختلفی مانند سن شما و شدت علائم بستگی دارد.(3،2)
چگونه PCOS تشخیص داده می شود؟
پزشک شما در مورد سابقه پزشکی و علائم شما می‌پرسد. شما همچنین یک معاینه فیزیکی خواهید داشت که احتمالاً شامل معاینه لگن نیز می شود. این معاینه سلامت اندام‌های تناسلی شما را چه در داخل و چه در خارج از بدن شما بررسی می‌کند.(3،2)
تست و آزمایش‌های مرتبط با PCOS چیست؟
پذیرفته‌شده‌ترین دستورالعمل‌ها برای تشخیص بالینی PCOS مستلزم وجود حداقل دو مورد از سه ویژگی اصلی است: علائم فیزیکی یا بیوشیمیایی بیش از حد آندروژن، اختلال تخمک‌گذاری، و مورفولوژی تخمدان پلی کیستیک.(4)
- سونوگرافی: این آزمایش برای بررسی اندازه تخمدان ها و دیدن کیست در آنها استفاده می شود. همچنین می‌تواند ضخامت پوشش داخلی رحم (آندومتر) را بررسی کند.
- آزمایشات خون: پزشک شماسطح گلوکز خون، سطح کلسترول و تری گلیسیرید شما را بررسی می‌کند.
اصلاح سبک زندگی به عنوان درمان اولیه برای مدیریت وزن، در بیماران PCOS مبتلا به چاقی توصیه می شود. انواع رویکردهای غذایی متعادل برای کاهش دریافت کالری و افزایش تدریجی فعالیت بدنی برای کاهش وزن توصیه می شود. پزشکان با استفاده از روش‌های مختلف مانند رژیم غذایی، ورزش درمانی و رفتار درمانی سعی در بهبود سبک زندگی بیماران مبتلا به PCOS داشته اند.(5)
رژیم غذایی شما باید شامل مقدار زیادی میوه و سبزیجات (حداقل 5 وعده در روز)، غذاهای کامل (مانند نان سبوس دار، غلات سبوس دار و برنج قهوه‌ای)، گوشت بدون چربی، ماهی و مرغ باشد.در صورت نیاز به مشاوره غذایی خاص، پزشک عمومی شما ممکن است بتواند شما را به یک متخصص تغذیه معرفی کند.(6)
زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک احتمال دارد به برخی از مشکلات جدی و تهدید کننده سلامتی شامل دیابت نوع 2، فشار خون بالا، مشکلات قلب و عروق خونی و سرطان رحم مبتلا شوند. زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک، اغلب در توانایی خود برای باردار شدن (باروری) مشکل دارند.(2)(3)
بنابراین در صورت مشاهده هر یک از علائم ذکر شده به پزشک مراجعه کنید و آزمایشات لازم را انجام دهید.
